Cel ochrony zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich realizują Główny Konserwator Zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (Pion Rozwoju Ossolineum), Dział Konserwacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (Pion Rozwoju Ossolineum), Dział Digitalizacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (Pion Rozwoju Ossolineum) oraz Pracownia Introligatorska (Dział Biblioteki Ossolineum).
Dział Konserwacji (będący działem Pionu Rozwoju Zakładu Narodowego im. Ossolińskich) roztacza szeroko pojętą opiekę nad zbiorami ossolińskimi tak bibliotecznymi jak i muzealnymi liczącymi już ponad dwa miliony jednostek. Podejmuje działania obejmujące ochronę całości kolekcji, obiektów eksponowanych na wystawach własnych i wypożyczanych do innych placówek muzealnych, jak i poszczególnych zabytków konserwowanych w pracowni. Konserwatorzy realizują to zadanie współpracując ze wszystkimi działami Ossolineum.
Przykładem takiej działalności jest Zespół Klimatyczny funkcjonujący w ramach Działu Konserwacji i współpracujący z opiekunami zbiorów, informatykami oraz pracownikami technicznymi nad zapewnieniem odpowiednich warunków klimatycznych w magazynach zbiorów i w salach ekspozycyjnych przy wykorzystaniu istniejących systemów klimatyzacji, wentylacji oraz mobilnych nawilżaczy i osuszaczy powietrza. Do sprawowania kontroli nad zachowaniem właściwej temperatury i wilgotności w magazynach zbiorów służy system monitoringu klimatu, rokrocznie rozbudowywany i zaopatrywany w nowe czujki klimatyczne. W magazynach zbiorów, pracowniach i czytelniach oceniany jest stopień zagrożenia mikrobiologicznego na podstawie założonego tam monitoringu owadów oraz cyklicznych badań mikrobiologicznych. Z inicjatywy Działu Konserwacji na szybach okien w pomieszczeniach, w których przechowywane i opracowywane są zbiory zabytkowe, naklejone zostały folie przeciwsłoneczne redukujące nie tylko szkodliwą dla zabytków część promieniowania świetlnego, ale i pomagające w utrzymaniu stabilnej temperatury.
Istotną częścią działalności konserwatorów jest przygotowanie obiektów bibliotecznych i muzealnych do wystaw, obejmujące ocenę stanu zachowania zabytku i możliwość jego wystawienia, określenie warunków klimatycznych, oświetleniowych oraz czasu trwania ekspozycji, przeprowadzenie prac konserwatorskich, a także wykonanie odpowiednich ekspozytorów na przykład zapewniających bezpieczne otwarcie zabytkowej książki, nieniszczące jej konstrukcji podczas kilkutygodniowej ekspozycji. Dla grafik, rysunków i map wycinana jest oprawa passe-partout z tektur bezkwasowych. Do wypożyczenia książek, grafik, rysunków, obrazów, monet, medali i innych zabytków wymaga się sporządzenia raportów konserwatorskich ze szczegółowym opisem stanu zachowania obiektu. Konserwatorzy nadzorują również prace przy tworzeniu ekspozycji muzealnej, ustawianie obiektów oraz oświetlenia dla nich. Na ossolińskich ekspozycjach w gablotach wystawienniczych używane jest bezpieczne dla zbiorów oświetlenie typu LED.
Ossolińscy konserwatorzy wykonują konserwacje zbiorów specjalnych o dużej wartości historycznej, artystycznej i muzealnej. Należą do nich rysunki, grafiki, fotografie, niepowtarzalne rękopisy znamienitych autorów, pięknie oprawne stare druki, mapy i atlasy, rozliczne nowe druki wraz wydaniami bibliofilskimi i cimeliami, plakaty, bezcenne monety, medale i ordery. Każdy z obiektów traktowany jest indywidualnie, z wielkim pietyzmem i dbałością o ich jak najlepsze zachowanie i zabezpieczenie. Konserwatorzy wykorzystują swoją wiedzę i umiejętności, aby przywrócić wartości estetyczne i użytkowe zabytkom, mając świadomość niepowtarzalności danego dzieła. Podczas konserwacji sporządzają dokumentację opisową oraz fotograficzną obrazującą stan zabytku przed, w trakcie i po konserwacji. Nie ustają w poszerzaniu swojej wiedzy, często opracowują nowe metody konserwacji w oparciu o najnowsze osiągnięcia naukowe oraz własne próby i badania. Uczestniczą w krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych, gdzie mogą skonfrontować swoje dokonania z konserwatorami z wielu muzeów, bibliotek czy uczelni.
Dział Konserwacji nadzoruje także konserwację obiektów ossolińskich przeprowadzaną przez wykonawców zewnętrznych.
Ochronie zbiorów sprzyja też digitalizacja zbiorów i udostępnianie ich w formie cyfrowej (link do naszego katalogu zbiorów online - wkrótce).
